Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

both ways

  • 1 uter-que

        uter-que utraque, utrumque    (gen. utrīusque, sometimes utriusque, H., O.; gen plur. utrūmque, C.). pronSing., each, either, each one, one and the other, one as well as the other, both (of two regarded severally): parique fastigio steterit in utrāque fortunā, N.: Docte sermones utriusque linguae, Greek and Latin, H.: sub utroque Phoebo, i. e. the rising and the setting sun, O.: tempus deducendi exercitūs aut utriusque aut certe alterius, L.: sed nterque (sapiens appellatus est) alio quodam modo: uterque cum equitatu veniret, Cs.— In apposition: uterque, mater et pater, domi erant, T.: ego utrumque meum puto esse, et quid sentiam ostendere et quod feceris defendere.—With gen part. (of a pron. or a subst. with a pron demonstr. or relat.; poet. also with a subst. alone): uterque nostrum id sibi suscipiendum putavit: domus utriusque nostrum aedificatur strenue: utriusque harum rerum expers.—Poet.: et haec utinam Viscorum laudet uterque! H.—In the phrase, in utramque partem, in either way, in both directions, on both sides, both ways, for and against: Vemens in utramque partem es nimis, Aut largitate nimiā aut parsimoniā, T.: utramque in partem multa dicuntur, pro and con: suam sententiam in utramque partem esse tutam, on either assumption, Cs.—With plur predic.: uterque eorum ex castris exercitum educunt, Cs.: uterque cum illo gravīs inimicitias exercebant, S.—In reciprocal uses, one... the other, each... the other, either... the other, one another: uterque utrique est cordi, T.: est utraque res sine alterā debilis.—Plur., of two parties or collections, each party, each side, both: quoniam utrique Socratici et Platonici volumus esse: his utrisque (Atrebatis et Viromanduis) persuaserant, Cs.: Aetolorum utraeque manūs Heracleam sese incluserunt, L.: utraque oppida, L.: utraeque nationes Rheno praetexuntur, Ta.— Of two subjects, both together, both at once, both, one as well as the other: binos habebam (scyphos), iubeo promi utrosque: duae fuerunt Ariovisti uxores... utraeque in eā fugā perierunt, Cs.: hi utrique ad urbem imperatores erant (Q. Marcius et Q. Metellus), S.: palmas utrasque tetendit, V.: utrisque consulibus Italia decreta est, L.

    Latin-English dictionary > uter-que

  • 2 utrōque

        utrōque adv.    [uterque].—Of places, to both places, on both sides, in each direction: utroque citius quam vellemus, cursum confecimus: exercitūs utroque ducti, L.: Iactantem utroque caput, V.: ruere ardet utroque, O.—Fig., in both directions, in either point of view, both ways: auctores utroque trahunt, L.
    * * *
    to both places; in both directions; to both sides (in conflict)

    Latin-English dictionary > utrōque

  • 3 uterque

    ŭter-que, utrăque, utrumque ( gen. sing. utriusque, always with ĭ, Plaut. Truc [p. 1945] 4, 3, 20; Lucr. 4, 503; Cat. 68, 39; Hor. C. 3, 8, 5; Ov. M. 6, 506; old gen. and dat. sing. fem. utraeque, acc. to Charis. 2, 3, p. 132; gen. plur. utrumque, Cic. Verr. 2, 5, 49, § 129 B. and K.), pron., each (of two), either, each one, one and the other, one as well as the other, both (applied to two subjects regarded severally, while ambo regards the two as a pair; cf. Zumpt, Gr. § 141, Anm. 2).
    I.
    Sing.
    A.
    In gen.
    1.
    With substt.
    (α).
    In gen.:

    imperator uterque hinc et illinc Jovi Vota suscipere,

    Plaut. Am. 1, 1, 74: tibi in utrāque parte pollet et pariter potest, Afran. ap. Non. p. 375, 5 (Com. Rel. v. 226 Rib.):

    causae utriusque figurae,

    Lucr. 4, 503; 4, 1212:

    quascumque (insulas) in liquentibus stagnis Marique vasto fert uterque Neptunus,

    Cat. 31, 3:

    parique fastigio steterit in utrāque fortunā,

    Nep. Att. 14, 2:

    docte sermones utriusque linguae,

    Greek and Latin, Hor. C. 3, 8, 5; cf.:

    insignis utriusque linguae monimentis,

    Plin. 12, 1, 5, § 9:

    Quid... gentes ab utroque jacentes Oceano numerem?

    Ov. M. 15, 829:

    litora sub utroque jacentia Phoebo,

    i. e. the rising and the setting sun, id. ib. 1, 338:

    nutu (Jovis) tremefactus uterque Est polus,

    id. F. 2, 489:

    limes uterque poli,

    Stat. Th. 1, 157:

    deus est in utroque parente,

    father and mother, Ov. M. 13, 147:

    cum jam tempus esset deducendi ab Samnio exercitus aut utriusque aut certe alterius,

    Liv. 10, 44, 6:

    densis ictibus heros Creber utrāque manu pulsat versatque Dareta,

    Verg. A. 5, 460:

    numen utriusque Dianae,

    Mart. Spect. 13, 5.—
    (β).
    Esp. in the phrase in utramque partem, in either way or direction, on both sides, for and against, etc.:

    vemens in utramque partem es nimis, Aut largitate nimiā aut parsimoniā,

    Ter. Heaut. 3, 1, 31:

    magnam vim esse in fortunā in utramque partem, vel ad secundas res, vel ad adversas, quis ignorat,

    Cic. Off. 2, 6, 19; 2, 10, 37:

    in utramque partem disserere = pro et contra,

    id. Rep. 3, 6, 4; id. de Or. 3, 27, 107:

    utramque in partem multa dicuntur,

    id. Ac. 2, 39, 124:

    magna est vis conscientiae, et magna in utramque partem, ut neque timeant... et putent, etc.,

    id. Mil. 23, 61:

    suam sententiam in utramque partem esse tutam,

    on either assumption, Caes. B. G. 5, 29.—
    2.
    Absol.
    (α).
    In gen.:

    aequom'st, quod in rem esse utrique arbitremur, Et mihi te et tibi me consulere,

    Plaut. Aul. 2, 1, 10:

    conveniunt adhuc utriusque verba,

    id. Truc. 4, 3, 20:

    verum utrique mos geratur amborum ex sententiā,

    id. ib. 5, 69:

    sed uterque (sapiens appellatus est) alio quodam modo,

    Cic. Lael. 2, 6:

    ut aut uterque inter se aut neuter satis duret,

    id. Quint. 8, 30:

    tu mihi videris utrumque facturus,

    id. Rep. 2, 11, 22:

    quare qui utrumque voluit et potuit,

    id. ib. 3, 3, 6:

    uterque cum equitatu veniret,

    Caes. B. G. 1, 42:

    hic, qui utrumque probat, ambobus debuit uti,

    Cic. Fin. 2, 7, 20: cum utrique sis maxime necessarius, Balb. et Opp. ap. Cic. Att. 9, 7, A, 2;

    opp. unus,

    Cic. Verr. 2, 3, 60, § 140:

    quod tibi non utriusque petenti copia facta'st,

    Cat. 68, 39:

    utque fide pignus dextras utriusque poposcit,

    Ov. M. 6, 506:

    vitium est utriusque,

    Mart. 3, 27, 3:

    cum esset et aequalis Mars utriusque,

    id. Spect. 29, 2.—
    (β).
    Esp., in apposit. with nouns or clauses:

    apud Antiphonem uterque, mater et pater, Quasi deditā operā domi erant,

    Ter. Eun. 5, 2, 1:

    Maecenas atque Coccejus, missi magnis de rebus uterque Legati,

    Hor. S 1, 5, 28:

    ego utrumque meum puto esse, et quid sentiam ostendere et quod feceris defendere,

    Cic. Fam. 1, 9, 25.—With pron. understood:

    verum, Demea, Curemus aequam uterque partem,

    Ter. Ad. 1, 2, 50; so freq. with neutr. pron. where the gen. would be ambiguous (cf. 3. infra):

    id utrumque tardum fructum reddit,

    Plin. 17, 22, 35, § 176: quod (aquam et pabulum) utrumque large palus praebere poterat, Auct. B. Alex. 1 fin. —Once with nom. masc.: nam qui instat alicui... aut contra de alicujus periculo festinatur, is uterque infestus dicitur, Nigid. ap. Gell 9, 12, 6.—
    3.
    With gen. part. (class. with pers. pronn., etc.; cf.

    Zumpt, Gr. § 429): utrique nostrum gratum admodum feceris,

    Cic. Lael. 4, 16:

    uterque nostrum id sibi suscipiendum putavit,

    id. Sull. 4, 13:

    horum uterque ita cecidit victus ut victor idem regnaverit... utrique horum secunda fortuna regnum est largita,

    id. Har. Resp. 25, 54:

    domus utriusque nostrum aedificatur strenue,

    id. Q. Fr. 2, 4, 2: cum eorum, de quibus dicimus, aut utrumque, aut unum quodque certe concluditur verbo, etc., Auct. Her. 4, 27, 37:

    ante utriusque horum obitum,

    Vell. 2, 103, 1; v. also I. B. 1. and 3. infra.—Also with substt., accompanied by adj. pron.:

    earum enim rerum utramque a corde proficisci,

    Cic. Div. 1, 52, 119:

    quarum civitatum utraque foederata est,

    id. Verr. 2, 5, 22, § 56:

    quorum generum in utroque magnus noster Cato est,

    id. Leg. 3, 18, 40:

    utriusque harum rerum expers,

    id. Tusc. 1, 26, 65.—Rarely with substt. alone ( poet. and post-Aug.):

    et haec utinam Viscorum laudet uterque!

    Hor. S. 1, 10, 83:

    uterque legatorum et quisquis... remissi,

    Vell. 2, 50, 3:

    post utriusque adulescentium obitum,

    id. 2, 103, 2:

    obiit, utroque liberorum superstite, Tiberio Drusoque Neronibus,

    Suet. Tib. 4 fin.
    B.
    In partic.
    1.
    With plur. predic. (rare in the best prose; not in Cic.; cf.

    infra): uterque insaniunt,

    Plaut. Curc. 1, 3, 31:

    deinde uterque imperator in medium exeunt,

    id. Am. 1, 1, 68; cf. Ter. Eun. 5, 2, 1, A, 2, b, supra:

    facite ut uterque sublimiter stent,

    Cato, R. R. 70, 2:

    uterque eorum ex castris exercitum ducunt,

    Caes. B. C. 3, 30:

    illae (naves) conflixerunt, ut utraque ex concursu laborarent,

    id. ib. 2, 6:

    uterque cum illo gravis inimicitias exercebant,

    Sall. C. 49, 2:

    utraque festinant,

    Ov. M. 6, 59:

    uterque ambigui,

    Tac. H. 2, 97:

    uterque opibus perviguere,

    id. A. 4, 34:

    decernitur ut uterque in regnum restituantur,

    Just. 38, 3, 4; Val. Max. 5, 4, 6; Vell. 2, 66, 1; Claud. Rapt. Pros. 2, 20; cf. plur. in consecutive clauses:

    hic cum uterque me intueretur, seseque ad audiendum significarent paratos,

    Cic. Fin. 2, 1, 1 Madvig ad loc.:

    quorum utrumque audivi, cum mihi nihil sane praeter sedulitatem probarent, etc.,

    id. ib. 1, 5, 16.—
    2.
    With predicate in first or second person (mostly post-Aug.):

    sed uterque mensuram implevimus, ego et tu,

    Tac. A. 14, 54 init.:

    quid ergo inter me et te interest, si uterque habere volumus,

    Sen. Vit. Beat. 26, 1:

    uterque magnum beneficium dedistis,

    id. Contr. 4 (8), 24, 4:

    quod uterque cuperemus,

    Front. Ep. ad Am. 1, 5; cf. Ter. Heaut. 2, 4, 14, II. B. infra.—
    3.
    In reciprocal uses, one... the other, each... the other, either... the other, one another, etc.
    (α).
    Uterque repeated in another case (mostly ante-class. and post-Aug.):

    quia uterque utrique est cordi,

    Ter. Phorm. 5, 3, 17:

    cum uterque utrique esset exercitus in conspectu,

    Caes. B. G. 7, 35 (al. uterque utrimque):

    cum uterque utrique insidiaretur, Auct. B. Alex. 4, 1: uterque utrumque vituperato,

    Varr. Fragm. p. 131 Durdr.—
    (β).
    With a case of alter:

    ita est utraque res sine alterā debilis,

    Cic. Tusc. 2, 5, 13:

    quorum uterque suo studio delectatus contempsit alterum,

    id. Off. 1, 1, 4:

    cum enim uterque alteri obiciat, palam est utrumque fecisse,

    Quint. 11, 3, 168:

    invictum tamen ab altero utrumque servavit,

    Just. 6, 2, 9:

    arceri utrumque genus ab altero narrant,

    Plin. 8, 44, 69, § 171; Cels. 5, 26, 35 fin.; Ascon. ad Cic. Mil. § 30.—
    II.
    Plur.
    A.
    Regularly of two parties, sets, or classes, each including a plurality: Praenestini et Lanuvini hospites: suopte utrosque decuit acceptos cibo, etc., Naev. ap. Macr. S. 3, 18, 6 (Com. Rel. v. 21 Rib.): non cauponantes bellum sed belligerantes, Ferro non auro vitam cernamus utrique, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 202 Vahl.):

    utrosque pergnovi probe,

    Plaut. Truc. 1, 2, 50:

    quoniam utrique Socratici et Platonici volumus esse,

    Cic. Off. 1, 1, 2:

    a quibus utrisque (actoribus et poëtis) summittitur aliquid, etc.,

    id. de Or. 3, 26, 102:

    quos ego utrosque in eodem genere praedatorum direptorumque pono,

    id. Cat. 2, 9, 20:

    his utrisque (Atrebatis et Viromanduis) persuaserant,

    Caes. B. G. 2, 16:

    Aetolorum utraeque manus Heracleam sese incluserunt,

    Liv. 36, 16, 5; Sall. J. 76, 4:

    utrique (plebis fautores et senatus) victoriam crudeliter exercebant,

    id. C. 38, 4; Suet. Claud. 21; cf.: hic igitur Q. Ligarius... nunc a te supplex fratris salutem petit: quam hujus admonitus officio cum utrisque his dederis, tris fratres optimos... rei publicae condonaveris, i. e. two brothers on one side and Ligarius on the other, Cic. Lig. 12, 36:

    Marius impigre suorum et hostium res pariter attendere, cognoscere, quid boni utrisque aut contra esset,

    Sall. J. 88, 2: cujus flamma ut ab oppidanis et oppugnatoribus est visa, utrisque venit in opinionem, etc., Nep. Milt. 7, 3.—So with collective nouns:

    primo impetu simul utraque cornua et Numidae pulsi,

    Liv. 30, 8, 7; cf.:

    utraque oppida,

    id. 42, 54, 8:

    utraeque nationes Rheno praetexuntur,

    Tac. G. 34.—
    B.
    Freq. also of two individual subjects, esp. when regarded as belonging together (cf. Krebs, Antibarb. p. 1175):

    nec clam te est quam illi utraeque nunc inutiles Et ad pudicitiam et ad rem tutandam sient,

    Ter. And. 1, 5, 52:

    hoc beneficio utrique ab utrisque vero devincimini, Ut, etc.,

    id. Heaut. 2, 4, 14:

    utrique imperatores exeunt,

    Plaut. Am. 1, 1, 68 Ussing (Fleck., uterque imperator): sed qui utrosque error vos agitat, Expedibo, Pomp. ap. Non. 505, 7 (Com. Rel. v. 175 Rib.): suis utrisque superstitibus praesentibus istam viam dico, Leg. Form. ap. Cic. Mur. 12, 26:

    binos habebam (scyphos): jnbeo promi utrosque,

    Cic. Verr. 2, 4, 14, § 32:

    duae fuerunt Ariovisti uxores... utraeque in eā fugā perierunt,

    Caes. B. G. 1, 53:

    hi utrique ad urbem imperatores erant (Q. Marcius et Q. Metellus),

    Sall. C. 30, 4:

    animus ferox inopia rei familiaris et conscientia scelerum, quae utraque eis artibus auxerat,

    id. ib. 5, 7:

    illa utrosque (patrem et aviam) intuens,

    Tac. A. 16, 11; id. Or. 2:

    palmas utrasque tetendit,

    Verg. A. 6, 685:

    quod utrorum Dionysiorum opibus Corinthi saepe adjuti fuerant,

    Nep. Timol. 2, 2:

    utrique (Mithridates et Datames) locum qui explorarent mittunt,

    id. Dat. 2, 2:

    laudare senis utraque consilia,

    Liv. 9, 12, 2:

    utrisque consulibus Italia decreta est,

    id. 27, 22, 2:

    in invidiā censores cum essent... Cn. Baebius diem ad populum utrisque dixit,

    id. 29, 37, 17; 32, 17, 15; 34, 25, 5;

    42, 54, 8: Suillium accusandis utrisque immittit,

    Tac. A. 11, 1 init.:

    Natalem multa cum Scaevino collocutum, et esse utrosque C. Pisonis intimos,

    id. ib. 15, 55 fin.:

    pater filiam, avia neptem, illa utrosque intuens,

    id. ib. 16, 11:

    nam Mago Cambyses aures utrasque praeciderat,

    Just. 1, 9, 17; 9, 7, 8:

    crederes imperatum, ut acies utraeque tela cohiberent,

    Curt. 7, 4, 35.—Hence,
    A.
    ŭtrōquĕ, adv.
    1.
    Lit., of place, to both places, parts, or sides, in both directions:

    utroque citius quam vellemus, cursum confecimus,

    Cic. Att. 5, 12, 1:

    exercitus utroque ducti,

    Liv. 8, 29, 7:

    jactantem utroque caput,

    Verg. A. 5, 469:

    nunc huc, nunc illuc et utroque sine ordine curro,

    Ov. H. 10, 19:

    nescit, utro potius ruat, et ruere ardet utroque,

    id. M. 5, 166. —
    2.
    Transf., in both directions, in either point of view, both ways, etc.:

    auctores utroque trahunt,

    Liv. 1, 24, 1:

    medium maxime et moderatum utroque consilium,

    id. 2, 30, 1:

    utroque firmiores qui in callibus versentur,

    Varr. R. R. 2, 10, 1.—
    (β).
    Esp., connected with versum ( vorsum; sometimes written in one word, utroqueversum):

    utroque vorsum rectum est ingenium meum,

    Plaut. Capt. 2, 3, 8: accidit, ut quaedam vocabula ambigua sint et utroque versum dicantur, i. e. in a twofold sense, denoting augmentation or diminution, Gell. 5, 12, 10.—
    B.
    ŭtrasquĕ, adv. (acc. to the analogy of alias, alteras), both times (ante-class.): in Hispaniā pugnatum bis: utrasque nostri loco moti, Cass. Hem. ap. Non. 183, 24; Caecil. ib. 183, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > uterque

  • 4 anceps

        anceps cipitis, abl. cipitī, adj.    [an- (for ambi-) + CAP-], that has two heads, two-headed: Ianus, O.: acumen, two-peaked, O.—Meton., double, twosided: securis, two-edged, O.: bestiae quasi ancipites in utrāque sede viventes, amphibious: ancipiti contentione districti, on both sides: ancipiti proelio pugnatum est, i. e. both in front and in the rear, Cs.: ancipiti premi periculo, N.: periculum anceps (erat), S.: ancipitem pugnam hostibus facere, i. e. by horse and foot, Ta.: metus, et ab cive et ab hoste, twofold, L.: munimenta, facing both ways, L.—Fig., double, twofold propter ancipitem faciendi dicendique sapientiam: ius, the uncertainty of the law, H.—Wavering, doubtful, uncertain, unfixed, ambiguous, undecided: fortuna belli: oraculum, L.: proelium, L.: Mars, indecisive, L.: bellum ancipiti Marte gestum, L.: fides, Cu.— Ellipt.: sequor hunc, Lucanus an Apulus, anceps (sc. ego), i. e. of uncertain origin, H.—Dangerous, hazardous, perilous, critical: locus: viae, O.: periculum, Ta.: quia revocare eos anceps erat, L.—As subst n., danger, hazard, peril: facilius inter ancipitia clarescunt, Ta.
    * * *
    (gen.), ancipitis ADJ
    two headed/fold/edged/meanings; faces two directions/fronts; doubtful; double

    Latin-English dictionary > anceps

  • 5 bivius

        bivius adj.    [bi-+via], of two ways, having two approaches: fauces, V.—As subst n., a place where two roads meet: portae, the fork at the gate, V.: ad bivia consistere, L.
    * * *
    bivia, bivium ADJ
    traversable both ways; having two approaches

    Latin-English dictionary > bivius

  • 6 bifaries

    bĭfārĭus, a, um, adj. [bis, after the analogy of the Gr. diphasios; cf.: ambifarius, trifarius, multifarius, etc.], twofold, double (as adj. only post-class.):

    ratio,

    Amm. 18, 4, 3:

    illatio,

    App. Dogm. Plat. 3, p. 39, 16 dub. (al. bifariam).—Hence, adv. in two forms.
    A.
    bĭfārĭam ( acc. fem. sc. partem), on two sides, i. e. twofold, double, in two ways, in two parts, in two places, twice, etc. (class.):

    ut dispertirem obsonium hic bifariam,

    Plaut. Aul. 2, 4, 3:

    annus bifariam divisus,

    Varr. R. R. 2, 4, 14; Liv. 25, 32, 7; 41, 19, 8:

    bifariam quattuor perturbationes aequaliter distributae sunt,

    Cic. Tusc. 3, 11, 24:

    quam (inflexionem) bifariam contrarie simul procedentia efficiebat,

    id. Univ. 9:

    ita bifariam consules ingressi hostium fines,

    Liv. 3, 23, 7:

    gemina victoria duobus bifariam proeliis parta,

    id. 3, 63, 5:

    castra bifariam facta,

    id. 10, 21, 12; Dig. 38, 10, 4:

    bifariam laudatus est,

    Suet. Aug. 100: bifariam cum populo agi non potest, Messala ap. Gell. 13, 15, 8.—
    2.
    Trop. (rare): bifariam intellegere aliquid, in both ways or senses, Dig. 38, 10, 4, § 2; cf. App. Dogm. Plat. 3, p. 39, 16.—
    B.
    bĭfārĭes, doubly, Cassiod. de Or. 1 fin. p. 601 Garet.

    Lewis & Short latin dictionary > bifaries

  • 7 bifarius

    bĭfārĭus, a, um, adj. [bis, after the analogy of the Gr. diphasios; cf.: ambifarius, trifarius, multifarius, etc.], twofold, double (as adj. only post-class.):

    ratio,

    Amm. 18, 4, 3:

    illatio,

    App. Dogm. Plat. 3, p. 39, 16 dub. (al. bifariam).—Hence, adv. in two forms.
    A.
    bĭfārĭam ( acc. fem. sc. partem), on two sides, i. e. twofold, double, in two ways, in two parts, in two places, twice, etc. (class.):

    ut dispertirem obsonium hic bifariam,

    Plaut. Aul. 2, 4, 3:

    annus bifariam divisus,

    Varr. R. R. 2, 4, 14; Liv. 25, 32, 7; 41, 19, 8:

    bifariam quattuor perturbationes aequaliter distributae sunt,

    Cic. Tusc. 3, 11, 24:

    quam (inflexionem) bifariam contrarie simul procedentia efficiebat,

    id. Univ. 9:

    ita bifariam consules ingressi hostium fines,

    Liv. 3, 23, 7:

    gemina victoria duobus bifariam proeliis parta,

    id. 3, 63, 5:

    castra bifariam facta,

    id. 10, 21, 12; Dig. 38, 10, 4:

    bifariam laudatus est,

    Suet. Aug. 100: bifariam cum populo agi non potest, Messala ap. Gell. 13, 15, 8.—
    2.
    Trop. (rare): bifariam intellegere aliquid, in both ways or senses, Dig. 38, 10, 4, § 2; cf. App. Dogm. Plat. 3, p. 39, 16.—
    B.
    bĭfārĭes, doubly, Cassiod. de Or. 1 fin. p. 601 Garet.

    Lewis & Short latin dictionary > bifarius

  • 8 frontati

    frontāti, ōrum, m. (sc. lapides) [2. frons, I. B. 1.], in architect., stones that go from one side of a wall to the other, and are faced both ways, binding-stones, copingstones, Vitr. 2, 8, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > frontati

  • 9 ambiguus

        ambiguus adj.    [ambi + 1 AG-], going two ways, wavering, uncertain: per ambiguum favorem gratiam victoris spectare, by showing equal favor to both sides, L.: Proteus, assuming different forms, O.: Ambiguam tellure novā Salamina futuram, i. e. the name would be of double application, H.— Fig., wavering, vacillating, uncertain, doubtful: si dudum fuerat ambiguom hoc mihi, T.: haud ambiguus rex, L.: Ambiguum Clymene precibus Phaëthontis, an irā Mota magis, uncertain whether, O.: imperandi, Ta.—Of speech, obscure, dark, ambiguous: verba: oracula. — Of character, uncertain, not trustworthy, doubtful: fides, L.: domus, V. — As subst n., doubt, uncertainty, a dark saying: servet in ambiguo Iuppiter, H.: ambiguorum complura sunt genera.
    * * *
    ambigua, ambiguum ADJ
    changeable, doubtful, ambiguous, wavering, fickle; treacherous, unethical

    Latin-English dictionary > ambiguus

  • 10 bipatens

    (gen.), bipatentis ADJ
    opening two ways; open in two directions; having both leaves open, wide open

    Latin-English dictionary > bipatens

  • 11 sestertius

    sestertĭus, a, um, num. adj. [contr. from semis-tertius], two and a half; only in the phrases sestertius nummus and milia sestertia; v. I. A. and I. B. 1. infra.— Mostly as subst.
    I.
    sestertĭus (written also with the characters HS.; v. B. 4. infra), ii, m. (sc. nummus); also in full: sestertius nummus; gen. plur. sestertiūm; rarely sestertiorum or sestertiūm nummūm, a sesterce, a small silver coin, originally equal to two and a half asses, or one fourth of a denarius. When the as was reduced in weight, during the Punic wars, the denarius was made equal to sixteen asses, and the sestertius continued to be one fourth of the denarius. Its value, up to the time of Augustus, was twopence and half a farthing sterling, or four and one tenth cents; afterwards about one eighth less. The sestertius was the ordinary coin of the Romans, by which the largest sums were reckoned. The sestertium (1000 sestertii) was equal (up to the time of Augustus, afterwards about one eighth less) to
    8 17 s.
    1 d. sterling, or $42.94 in United States coin (v. Zumpt, Gram. § 842; Dict. of Ant. s. v. as, sestertius).
    A.
    In gen.:

    sestertius, quod duobus semis additur (dupondius enim et semis antiquus sestertius est) et veteris consuetudinis, ut retro aere dicerent, ita ut semis tertius, quartus semis pronunciarent, ab semis tertius sestertius dicitur,

    Varr. L. L. 5, § 173 Müll.: nostri quartam denarii partem, quod efficie [p. 1686] batur ex duobus assibus et tertio semisse, sestertium nominaverunt, Vitr. 3, 1 med.; Cic. Div. in Caecil. 10, 30:

    taxatio in libras sestertii singuli et in penuriā bini,

    Plin. 18, 13, 34, § 130.—Freq. joined with nummus:

    mille nongentos quinquaginta sestertios nummos,

    Col. 3, 3, 9.— Gen. plur. sestertiūm: quid verum sit, intellego;

    sed alias ita loquor, ut concessum est, ut hoc vel pro deum dico vel pro deorum, alias, ut necesse est, cum triumvirum non virorum, cum sestertiūm nummūm non nummorum, quod in his consuetudo varia non est,

    Cic. Or. 46, 56:

    sestertiūm sexagena milia nummūm,

    Varr. R. R. 3, 6, 1; cited ap. Plin. 10, 20, 23, § 45.—Rarely, sestertiorum:

    duo milia sestertiorum,

    Col. 3, 3, 13.—
    B.
    In partic.
    1.
    As adj. in neutr. plur., with milia (in Varr. and Col.):

    ut asinus venierit sestertiis milibus LX. (= sexaginta milibus sestertium),

    Varr. R. R. 2, 1, 14:

    grex centenarius facile quadragena milia sestertia ut reddat,

    id. ib. 3, 6, 6:

    hos numquam minus dena milia sestertia ex melle recipere,

    id. ib. 3, 6, 11:

    Hirrius ex aedificiis duodena milia sestertia capiebat,

    id. ib. 3, 17, 3:

    sestertiis octo milibus,

    Col. 3, 3, 8; 3, 3, 9; 3, 3, 10.—
    2.
    To express more than two complete thousands sestertia is used as plurale tantum, with distrib. numerals (rare before the Aug. per.):

    si qui vilicus ex eo fundo, qui sestertia dena meritasset... domino XX. milia nummūm pro X. miserit (= decem milia sestertiūm),

    Cic. Verr. 2, 3, 50, § 119:

    candidati apud eum HS. quingena deposuerunt (= quindecim milia sestertiūm),

    id. Att. 4, 15, 7:

    capit ille ex suis praediis sexcena sestertia, ego centena ex meis,

    id. Par. 6, 3, 49:

    bis dena super sestertia nummum,

    Hor. Ep. 2, 2, 33:

    Tiberius Hortalo se respondisse ait, daturum liberis ejus ducena sestertia singulis,

    Tac. A. 2, 38:

    princeps capiendis pecuniis posuit modum usque ad dena sestertia,

    id. ib. 11, 7.—Rarely with card. numerals:

    sestertia centum,

    Sall. C. 30, 6:

    septem donat sestertia,

    Hor. Ep. 1, 7, 80:

    centum sestertia,

    Mart. 6, 20, 1:

    sex sestertia,

    id. 6, 30, 1; cf.:

    ne cui jus esset nisi qui... HS. CCCC. census fuisset,

    Plin. 33, 2, 8, § 32.—
    3.
    Millions of sesterces were expressed in three ways:
    a.
    By the words centena (or centum) milia sestertiūm, preceded by a numeral adverb (rare): miliens centena milia sestertium, a hundred millions, etc., Plin. 12, 18, 41, § 84.—
    b.
    With ellips. of the words centena milia, the gen. plur. sestertiūm being preceded by the numeral adv. (rare;

    once in Cic.): HS. (i. e. sestertium) quater decies P. Tadio numerata Athenis... planum faciam (i.e. sestertiūm quater decies centena milia, = 1,400,000 sesterces),

    Cic. Verr. 2, 1, 39, § 100 (where B. and K. after Orell. read. ex conj., sestertium; v. Kühner, Gram. § 229, 5 b.).—
    c.
    With sestertium, declined as subst. neutr., and the numeral adverbs from decies upward (also with ellips. of centena or centum milia; sestertium here = centum milia sestertiūm. The origin of this usage, which became general, has been much disputed, and it is usual to explain it, after Non. p. 495 (cf. Quint. 1, 6, 18), as a grammatical blunder, by which the gen. plur. sestertium has been mistaken for a neutr. sing., Zumpt, Gram. § 873; but it more probably grew out of the adj. use of sestertium with mille, supra; v. Fischer, Gram. 2, p. 269; cf. Neue, Formenl. 1, p. 116; Kühner, Gram. § 209).
    (α).
    Nom. and acc.:

    quom ei testamento sestertium milies relinquatur,

    Cic. Off. 3, 24, 93:

    nonne sestertium centies et octogies... Romae in quaestu reliquisti?

    id. Pis. 35, 86:

    sestertium sexagies, quod advexerat Domitius,

    Caes. B. C. 1, 23, 4:

    sestertium quadringenties aerario illatum est,

    Tac. A. 13, 31:

    sestertium deciens numeratum esse,

    Cic. Verr. 2, 2, 7, § 20; 2, 3, 70, § 163:

    quadringenties sestertium, quod debuisti,

    id. Phil. 2, 37, 93; id. Off. 3, 24, 93; Nep. Att. 14, 2:

    sestertium ducenties ex eā praedā redactum esse,

    Liv. 45, 43, 8; Val. Max. 9, 1, 6:

    sestertium milies in culinam congerere,

    Sen. Cons. ad Helv. 10, 3:

    quater milies sestertium suum vidit,

    id. Ben. 2, 27, 1; Plin. 18, 6, 7, § 37; Tac. A. 6, 45; 12, 22; 12, 53; 13, 31; id. H. 4, 47; Suet. Calig. 37; id. Galb. 5.—Sometimes with ellips. of sestertium:

    dissipatio, per quam Antonius septies miliens avertit,

    Cic. Phil. 5, 4, 11.—
    (β).
    Gen.:

    syngrapha sestertii centies per legatos facta,

    Cic. Phil. 2, 37, 95:

    argenti ad summam sestertii decies in aerarium rettulit,

    Liv. 45, 4, 1:

    sestertii milies servus,

    Sen. Q. N. 1, 16, 1:

    liberalitas decies sestertii,

    Tac. A. 2, 37; 2, 86:

    centies sestertii largitio,

    id. ib. 12, 58; 12, 53; Plin. Ep. 10, 3 (5), 2.—
    (γ).
    Abl.:

    quadragies sestertio villam venisse,

    Varr. R. R. 3, 17, 3:

    sexagies sestertio, tricies sestertio,

    Val. Max. 9, 1, 4:

    centies sestertio cenavit uno die,

    Sen. Cons. ad Helv. 9, 11:

    pantomimae decies sestertio nubunt,

    id. ib. 12, 5; id. Ben. 4, 36, 1; Plin. 8, 48, 74, § 196:

    accepto quinquagies sestertio,

    Tac. A. 3, 17; 6, 17; 16, 13; id. H. 4, 42; Plin. Ep. 3, 19, 7; Suet. Caes. 50; id. Tib. 48; id. Calig. 38, 4.—The sign HS., i.e. II. and semis, stands for sestertius, sestertia, and sestertium, in all the uses described above; when it is necessary, to avoid ambiguity, its meanings are distinguished thus: HS. XX. stands for sestertii viginti; HS. X̅X̅., with a line over the numeral, = sestertia vicena, or 20,000 sesterces; H̅S̅. X̅X̅., with lines over both signs, = sestertium vicies, or 2,000,000 sesterces (Kühner, Gram. § 229 Anm. 1). But in recent edd. the numerals are usu. written in full, when the meaning would otherwise be doubtful.—
    C.
    Transf., in gen.
    a.
    Nummo sestertio or sestertio nummo, for a small sum, for a trifle (good prose):

    ecquis est, qui bona C. Rabirii Postumi nummo sestertio sibi addici velit? Tua, Postume, nummo sestertio a me addicuntur,

    Cic. Rab. Post. 17, 45; Val. Max. 5, 2, 10:

    C. Matienus damnatus sestertio nummo veniit,

    Liv. Epit. 55:

    quae maxima inter vos habentur, divitiae, gratia, potentia, sestertio nummo aestiman da sunt,

    Sen. Ep. 95, 59; Val. Max. 8, 2, 3.—
    * b.
    Money, a sum of money:

    sestertio amplo comparare,

    for a large sum, Sol. 27 (40) fin.
    D.
    In the times of the emperors, also, a copper coin, worth four asses, Plin. 34, 2, 2, § 4; cf. Eckhel. Doctr. Num. 6, p. 283.—
    * II.
    ses-tertĭum, ii, n., in econom. lang., as a measure of dimension, two and a half feet deep:

    ipsum agrum sat erit bipalio vertere: quod vocant rustici sestertium,

    Col. Arb. 1, 5 (for which:

    siccus ager bipalio subigi debet, quae est altitudo pastinationis, cum in duos pedes et semissem convertitur humus,

    id. ib. 3, 5, 3).

    Lewis & Short latin dictionary > sestertius

См. также в других словарях:

  • both ways — adverb & adjective another term for each way. Phrases have it both ways benefit from two incompatible ways of thinking or behaving …   English new terms dictionary

  • Both Ways Open Jaws — Album par The Dø Sortie 7 mars 2011 Genre Folk rock Label Cinq7 …   Wikipédia en Français

  • both ways — in two directions; back and forth, round trip …   English contemporary dictionary

  • Cuts Both Ways (song) — Cuts Both Ways Single by Gloria Estefan from the album Cuts Both Ways Released May 17, 1990 (1990 05 17) (see Release history) …   Wikipedia

  • cut both ways — phrasal or cut two ways : to have a mixed effect : have both favorable and unfavorable results or implications : avail for either of two counterarguments or implications a fact that cuts both ways in the case * * * cut both ways (of a decision,… …   Useful english dictionary

  • Cuts Both Ways — For the title track released from this album, see Cuts Both Ways (song). Cuts Both Ways Studio album by Gloria Estefan …   Wikipedia

  • Cuts Both Ways — Saltar a navegación, búsqueda Cuts Both Ways Álbum de Gloria Estefan Publicación 5 de julio de 1989 Grabación 1988, Criteria Studios …   Wikipedia Español

  • have it both ways — (usu with a neg) to benefit from two actions, situations, arguments, etc, each of which excludes the possibility, validity, etc of the other • • • Main Entry: ↑way * * * have it both ways phrase to want to have the benefit from two possibilities… …   Useful english dictionary

  • Look Both Ways — Infobox Film name = Look Both Ways image size = 250px caption = Promotional poster for Look Both Ways . director = Sarah Watt producer = Andrew Myer Barbara Masel Bridget Ikin Vicki Sugars writer = Sarah Watt starring = William McInnes Justine… …   Wikipedia

  • cut both ways — or[cut two ways] {v. phr.} To have two effects; cause injury to both sides. * /People who gossip find it cuts both ways./ …   Dictionary of American idioms

  • cut both ways — or[cut two ways] {v. phr.} To have two effects; cause injury to both sides. * /People who gossip find it cuts both ways./ …   Dictionary of American idioms

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»